در حدیثى، امام‌زمان علیه السلام مرجع دستیابى اهل دین به احکام، در
عصر غیبت را فقیهان مى‌داند. با توجه به این بیان، رهبرى فکرى و مرجعیت
دینى در عصر غیبت از امامان معصوم علیهم السلام به فقیهان جامع شرایط سپرده
شده است.
در عصر غیبت، اجتهاد فراز و نشیب‌ها و تطوراتى را پشت سر گذاشته است:
الف. مرحله جمع‌آورى و تنظیم احادیث و تألیف کتاب‌هاى فقهى به
صورت روایى با حذف سند؛ کتاب‌هایى نظیر مقنع صدوق و مقنعه مفید و نهایه شیخ
به همین شکل تألیف شد.
ب. مرحله کمال اجتهاد و تدوین مستقل کتاب‌هاى فقهى نظیر مبسوط شیخ طوسى.
ج. رکود اجتهاد در فقه شیعه. در این مرحله، اجتهاد شیعه از پویایى و
حرکت باز‌ایستاد و با اثرپذیرى غالب فقیهان از آراى شیخ طوسى، اجتهاد در
عمل تعطیل شد.
د. مرحله حرکت و رشد مجدد اجتهاد.
هـ. پیدایش اخبارى‌گرى که انزواى اجتهاد مبتنى بر اصول را سبب شد.
و. مرحله احیاى دوباره اجتهاد و افول تفکّر اخبارى‌گرى.
درباره این سایت